Đồng chí Phạm Vũ Luận, Ủy viên Trung ương Đảng, Bộ trưởng Bộ Giáo dục và Đào tạo, quán triệt Nghị quyết Trung ương 8 (khóa XI) cho cán bộ chủ chốt của ngành giáo dục và đào tạo các tỉnh Bắc Trung Bộ

Ngày 28/3/2014, tại Trường Đại học Vinh, đồng chí Phạm Vũ Luận, Ủy viên Trung ương Đảng, Bộ trưởng Bộ Giáo dục và Đào tạo đã quán triệt Nghị quyết Trung ương 8 (khóa XI) về “Đổi mới căn bản, toàn diện giáo dục và đào tạo, đáp ứng yêu cầu công nghiệp hóa, hiện đại hóa trong điều kiện kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa và hội nhập quốc tế” cho trên 500 đại biểu là cán bộ lãnh đạo chủ chốt các cơ sở giáo dục và đào tạo; các trường đại học, cao đẳng; sở giáo dục và đào tạo các tỉnh Bắc Trung Bộ.

Phần đầu của hội nghị, Bộ trưởng Phạm Vũ Luận đã chỉ ra những thành tựu và hạn chế của giáo dục và đào tạo. Nhấn mạnh ý nghĩa, tầm quan trọng của những thành tựu đã đạt được mà Nghị quyết Trung ương 8 đã đánh giá, Bộ trưởng nêu rõ: Hệ thống trường lớp và quy mô giáo dục phát triển nhanh, đã xây dựng được nền giáo dục toàn dân, đáp ứng nhu cầu học tập ngày càng tăng của nhân dân để nâng cao được trình độ đào tạo, trình độ và kỹ năng nghề nghiệp của người lao động. Quy mô của giáo dục đào tạo đã có sự tăng trưởng mạnh. Tỷ lệ sinh viên các trường đại học so với dân số, tỷ lệ cán bộ kỹ thuật đang làm việc trong các doanh nghiệp, cơ quan tổ chức được nâng cao dần. Đó là một kết quả rất đáng trân trọng của chúng ta. Thành tựu đó cho phép và đòi hỏi chúng ta chuyển từ mô hình phát triển giáo dục chủ yếu dựa vào số lượng và quy mô hiện nay sang mô hình phát triển dựa trên chất lượng và hiệu quả. Chất lượng giáo dục và đào tạo được nâng lên một bước, góp phần đáp ứng yêu cầu nhân lực phục vụ cho phát triển kinh tế - xã hội, xây dựng và bảo vệ Tổ quốc. Học sinh, sinh viên Việt Nam đạt kết quả cao trong các kỳ thi quốc tế và khu vực. Nhân lực nước ta đã làm chủ được một số công nghệ hiện đại. So với những giai đoạn trước đã có sự cải thiện rõ rệt: Khả năng Ngoại ngữ, Tin học, khả năng ứng xử, thu thập thông tin từ các nguồn khác nhau của học sinh, sinh viên bây giờ tốt hơn. Kết quả của các cuộc thi học sinh giỏi quốc tế, tay nghề quốc tế nhiều năm nay cũng liên tục đạt nhiều giải vàng. 100% đoàn, 100% học sinh đi thi đều đoạt giải và đoạt giải thứ hạng rất cao. Gần đây nhất, OECD vừa công bố kết quả PISA 2012, theo đó Việt Nam nằm trong nhóm 20 nước có kết quả cao nhất, tạo ra sự bứt phá giữa giáo dục so với trình độ phát triển kinh tế đất nước.

Bộ trưởng Phạm Vũ Luận đã phân tích kỹ về những hạn chế yếu kém của giáo dục và đào tạo, đó là: Chất lượng giáo dục còn thấp so với yêu cầu phát triển kinh tế - xã hội. Chất lượng giáo dục có tiến bộ so với trước đây, nhưng so với yêu cầu của sự nghiệp công nghiệp hóa, hiện đại hóa, và so với mong muốn của thầy và trò, của phụ huynh, của Đảng, nhà nước và xã hội thì chưa đáp ứng, chưa đóng góp được vào việc đưa nguồn nhân lực (chất lượng cao) trở thành thế mạnh thực sự của đất nước trong quá trình hội nhập và phát triển. Đội ngũ giáo viên, cán bộ quản lý được cải thiện về chất lượng. Bộ trưởng đã chỉ ra những hạn chế, yếu kém của hệ thống. Đó là việc đội ngũ nhà giáo và cán bộ quản lý giáo dục còn nhiều bất cập về chất lượng, số lượng và cơ cấu; một bộ phận chưa theo kịp yêu cầu đổi mới và phát triển giáo dục, thiếu tâm huyết, thậm chí vi phạm đạo đức nghề nghiệp. Về vấn đề bằng cấp, trên thực tế, báo cáo tổng kết của các địa phương đều nói tỷ lệ giáo viên đạt chuẩn và vượt chuẩn rất cao, nhưng trình độ thật của đội ngũ giáo viên và cán bộ quản lý giáo dục - bao gồm trình độ nghiệp vụ, chuyên môn và phẩm chất đạo đức - vẫn chưa theo kịp yêu cầu đổi mới và phát triển giáo dục.

Phân tích những khó khăn, trở ngại, nhưng khẳng định phải triển khai quyết liệt công cuộc đổi mới căn bản, toàn diện giáo dục và đào tạo. Bộ trưởng Phạm Vũ Luận đã lấy ví dụ hết sức sinh động. Theo Bộ trưởng, giáo dục - đào tạo như một đoàn tàu khổng lồ mà hành khách là hơn 20 triệu học sinh, hơn 2 triệu thầy cô giáo, nếu lái không khéo mà tăng tốc đột ngột hay vào cua gấp là dễ xảy ra tai nạn. Để đổi mới cả đoàn tàu đang chuyển động không thể dừng riêng toa tàu nào. Đổi mới phải từ thầy cô giáo, nhà trường, được bổ sung liên tục, từ từ, không được tạo sốc, tạo phản ứng trái chiều trong xã hội. Đổi mới phải được chuyển hóa một cách biện chứng như cuộc sống của chúng ta, tùy thuộc vào sự phát triển của sự vật, hiện tượng.

Bộ trưởng phân tích: Đổi mới căn bản, toàn diện giáo dục và đào tạo là đổi mới những vấn đề lớn, cốt lõi, cấp thiết, từ quan điểm, tư tưởng chỉ đạo đến mục tiêu, nội dung, phương pháp, cơ chế, chính sách, điều kiện bảo đảm thực hiện; đổi mới từ sự lãnh đạo của Đảng, sự quản lí của Nhà nước đến hoạt động quản trị của các cơ sở giáo dục, đào tạo và việc tham gia của gia đình, cộng đồng, xã hội và bản thân người học; đổi mới ở tất cả các bậc học, ngành học. Đổi mới căn bản và toàn diện không có nghĩa là làm lại tất cả, từ đầu mà cần vừa kế thừa, củng cố, phát huy các thành tựu, phát triển những nhân tố mới, tiếp thu có chọn lọc những kinh nghiệm của thế giới, vừa kiên quyết chấn chỉnh những nhận thức, việc làm lệch lạc; đổi mới có trọng tâm, trọng điểm, có lộ trình phù hợp với thực tế đất nước, địa phương.
Những hạn chế, thách thức của giáo dục phải được nhận thức sâu sắc, có giải pháp hữu hiệu và lộ trình khắc phục, vượt qua để đưa sự nghiệp giáo dục lên tầm cao mới.

Bộ trưởng cho biết: Đến nay, chúng ta đã tiến hành 3 lần cải cách giáo dục. Lần cải cách nào nào cũng có những mục tiêu và giải pháp cụ thể, và đều đạt được những kết quả rất đáng trân trọng. Tuy nhiên, cả 3 lần cái cách đều chưa thay đổi được quan điểm chỉ đạo của việc thiết kế mục tiêu, nội dung, chương trình giáo dục và đặc biệt là chưa thay đổi được phương pháp dạy, phương pháp học và phương pháp kiểm tra, thi cử và đánh giá. Sự đổi mới lần này, cách thiết kế chương trình và tổ chức biên soạn sách giáo khoa mới sẽ có sự thay đổi lớn, với nguyên tắc: Tích hợp cao ở lớp và cấp học dưới; Tự chọn và phân hóa cao ở lớp và cấp học trên. Cách thiết kế này cho phép lựa chọn có chủ đích trong khối kiến thức rất lớn, rất phong phú của các lĩnh vực khoa học những nội dung phù hợp với lứa tuổi (tâm lý, kỹ năng, nhận thức…) của học sinh phổ thông, gần với cuộc sống, thiết thực tham gia vào quá trình hình thành phẩm chất và năng lực của người lao động mới.

Kết luận hội nghị quán triệt, Bộ trưởng Phạm Vũ Luận khẳng định: Đổi mới căn bản, toàn diện giáo dục là một công việc hết sức trọng đại, phải được đặt dưới sự lãnh đạo trực tiếp và toàn diện của các cấp ủy đảng và sự tham gia của cả hệ thống chính trị. Đây là vinh dự và cũng là trách nhiệm của toàn ngành Giáo dục và Đào tạo trong giai đoạn hiện nay. Bộ trưởng tin tưởng rằng các cơ sở giáo dục và đào tạo; các trường đại học, cao đẳng; sở giáo dục và đào tạo các tỉnh Bắc Trung Bộ, đóng trên vùng đất địa linh nhân kiệt, có truyền thống hiếu học, yêu nước và cách mạng, sự tạo được sự thống nhất cao trong nhận thức và hành động để triển khai thành công Nghị quyết Trung ương 8 (khóa XI) về đổi mới căn bản, toàn diện giáo dục và đào tạo.

Sau hội nghị quán triệt Nghị quyết Trung ương 8 (khóa XI) cho cán bộ chủ chốt ngành giáo dục và đào tạo các tỉnh Bắc Trung Bộ, Bộ trưởng Phạm Vũ Luận đã có buổi làm việc riêng với cán bộ lãnh đạo chủ chốt của Trường Đại học Vinh. Thay mặt lãnh đạo Nhà trường, PGS. TS. Đinh Xuân Khoa, Bí thư Đảng ủy, Hiệu trưởng, đã báo cáo tóm tắt kết quả bước đầu và những định hướng cơ bản của Trường Đại học Vinh trong việc tổ chức thực hiện Nghị quyết Trung ương 8 (khóa XI) về đổi mới căn bản và toàn diện Giáo dục và Đào tạo đáp ứng yêu cầu công nghiệp hóa, hiện đại hóa trong điều kiện kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa và hội nhập quốc tế. Công tác học tập, quán triệt nghị quyết đã được triển khai tới toàn thể cán bộ, đảng viên. Các chi bộ đã tổ chức thảo luận những điểm được và những điểm tồn tại, hạn chế ở đơn vị mình đối chiếu với những khuyết điểm, yếu kém đã được chỉ ra trong nghị quyết. Trên cơ sở đó các chi bộ xây dựng chương trình hành động của đơn vị mình để thực hiện nghị quyết. Đảng ủy Trường đã xây dựng chương trình hành động với 6 nhóm nhiệm vụ và giải pháp trong đó chú trọng các vấn đề: 1) Trường Đại học Vinh tham gia tích cực vào công cuộc đổi mới chương trình và sách giáo khoa sau năm 2015. 2) Trường Đại học Vinh thực hiện đổi mới mạnh mẽ việc đào tạo và bồi dưỡng giáo viên các bậc học phổ thông. 3) Trường Đại học Vinh đổi mới công tác quản lý. Nhà trường có các giải pháp đổi mới quản lý giáo dục, đổi mới nội dung, chương trình, phương pháp dạy học tất cả các ngành trong đó thực hiện các bước chuyển căn bản sau đây: - Chuyển từ phương pháp dạy chủ yếu cung cấp kiến thức sang hướng phát triển phẩm chất là năng lực cho học sinh, sinh viên, học viên. - Chuyển từ mô hình phát triển về số lượng sang mô hình phát triển về chất lượng. Nhà trường quyết định không tăng quy mô tuyển sinh, không mở thêm các ngành đào tạo mới trong năm 2014 và các năm tiếp theo. - Chuyển từ đào tạo theo năng lực, theo cái nhà trường (thầy giáo) có sang đào tạo theo nhu cầu của xã hội. - Chuyển từ cung cấp kiến thức là chính sang rèn luyện khả năng tự học, tự thích ứng với đổi mới, xây dựng ý thức khát vọng học suốt đời cho học sinh, sinh viên. - Đổi mới công tác thi, kiểm tra, đánh giá, chuyển từ đánh giá chủ yếu qua tái hiện kiến thức sang đánh giá kiến thức, năng lực và thái độ.

Sau khi nghe báo cáo của Hiệu trưởng Nhà trường và các ý kiến thảo luận, góp ý của cán bộ lãnh đạo chủ chốt của Trường đóng góp, hiến kế cho ngành trong việc triển khai thực hiện Nghị quyết của Đảng, Bộ trưởng Phạm Vũ Luận đánh giá: công việc chuyên môn nói chung và việc triển khai Nghị quyết Trung ương 8 (khóa XI) nói riêng đã được Trường Đại học Vinh thực hiện khá bài bản với những công việc hết sức cụ thể. Cách tiếp cận của Nhà trường hết sức chủ động, sáng tạo. Bộ trưởng yêu cầu, tất cả những việc mà Nhà trường đề ra, nhất là việc đổi mới phương pháp dạy - học (tuy đã được thực hiện từ nhiều năm nay) phải được xem là công việc chính. Đổi mới lần này phải thay đổi cả mục tiêu, nội dung, phương pháp dạy và học, thi cử, kiểm tra, đánh giá và kể cả cách tuyển dụng cán bộ. Việc thay đổi phương pháp dạy học phải theo một cách tiếp cận, cách làm mới để khắc phục tình trạng truyền thụ kiến thức một chiều; kiểm tra, đánh giá nặng về tái hiện kiến thức.

Trường có hai khối ngành đào tạo sư phạm và ngoài sư phạm, cần phải đảm bảo sự phát triển vững chắc, xác định rõ trọng tâm là ngành nào, đây là việc hết sức hệ trọng. Bộ trưởng cho rằng: đổi mới lần này là cơ hội để các trường đào tạo sư phạm gắn với thực tiễn. Bởi các trường sư phạm của chúng ta hiện nay chưa bắt kịp với việc đổi mới ở bậc phổ thông. Mỗi trường sư phạm có một phương thức, nội dung đào tạo khác nhau. Hệ thống các trường sư phạm có truyền thống nhưng cách tư duy, suy nghĩ, chương trình đào tạo trong những năm qua hầu như không có sự thay đổi. Bộ trưởng yêu cầu Trường Đại học Vinh phải đi đầu trong việc khởi xướng, tổ chức, đề xuất, kiến nghị, tư vấn với Bộ cách làm mới, cách nghĩ mới để thực hiện nghị quyết. Bộ sẽ lắng nghe, tiếp thu những đề xuất, kiến nghị của Nhà trường. Bộ cũng sẽ tạo điều kiện và bố trí phân bổ nguồn kinh phí để Trường triển khai thực hiện Nghị quyết Trung ương 8 (khóa XI). Bộ trưởng cho rằng với tâm thế chủ động, sẵn sàng, với cách thức tổ chức thông minh, với tinh thần “đảng viên đi trước, làng nước theo sau” thì thách thức sẽ trở thành thuận lợi. Bộ trưởng tin tưởng rằng Trường Đại học Vinh đóng trên quê hương của Chủ tịch Hồ Chí Minh vĩ đại, một mảnh đất càng khó khăn thì càng sáng tạo đã làm nên những điều kỳ diệu trong lịch sử, thì sẽ tổ chức thực hiện nghị quyết Trung ương 8 một cách thiết thực, hiệu quả, góp phần cùng toàn ngành đưa sự nghiệp đổi mới giáo dục và đào tạo đi đến thành công.

Cũng tại hội nghị, PGS.TS. Đinh Xuân Khoa, Hiệu trưởng Trường Đại học Vinh và đồng chí Nguyễn Ngọc Nam, Tổng Biên tập Báo Giáo dục và Thời đại đã ký biên bản thỏa thuận hợp tác truyền thông. Mục đích hợp tác là nhằm tuyên truyền, thông tin kịp thời các hoạt động của Trường Đại học Vinh đến với bạn đọc cả nước trên báo Giáo dục và Thời đại. Mở rộng và phổ biến hơn nữa các ấn phẩm của báo Giáo dục và Thời đại, để thông tin chỉ đạo của Bộ Giáo dục và Đào tạo, các vấn đề thời sự giáo dục đại học và thông tin chung đến với cán bộ, giảng viên, sinh viên, học viên Trường Đại học Vinh. Báo Giáo dục và Thời đại sẽ hỗ trợ công tác tư vấn tuyển sinh, tư vấn hướng nghiệp, trợ giúp thực hành, thực tập nghiệp vụ báo chí cho sinh viên một số ngành đào tạo có liên quan của Trường Đại học Vinh.

Bộ trưởng Bộ Giáo dục và Đào tạo Phạm Vũ Luận quán triệt Nghị quyết Trung ương 8 khóa XI

PGS.TS.NGƯT Đinh Xuân Khoa - Bí thư Đảng ủy, Hiệu trưởng Nhà trường báo cáo với Bộ trưởng kết quả thực hiện Nghị quyết Trung ương 8 (Khóa XI) tại Trường Đại học Vinh

Bộ trưởng Phạm Vũ Luận lắng nghe các ý kiến của cán bộ chủ chốt Nhà trường