Đại hội đã thảo luận sôi nổi, thẳng thắn, dân chủ và nhất trí cao thông qua các văn kiện quan trọng: Báo cáo chính trị; Báo cáo đánh giá kết quả thực hiện nhiệm vụ phát triển kinh tế - xã hội 5 năm 2011 - 2015 và phương hướng, nhiệm vụ phát triển kinh tế - xã hội 5 năm 2016 - 2020; Báo cáo kiểm điểm sự lãnh đạo, chỉ đạo của Ban Chấp hành Trung ương khoá XI; Báo cáo tổng kết việc thi hành Điều lệ Đảng khoá XI và Báo cáo tổng kết việc thực hiện Nghị quyết Trung ương 4 khoá XI "Một số vấn đề cấp bách về xây dựng Đảng hiện nay".
Các văn kiện được thông qua tại Đại hội lần này được xây dựng trên cơ sở tổng kết sâu sắc lý luận và thực tiễn 30 năm đổi mới, 5 năm thực hiện Cương lĩnh xây dựng đất nước trong thời kỳ quá độ lên chủ nghĩa xã hội (bổ sung, phát triển năm 2011), Chiến lược phát triển kinh tế - xã hội 2011 - 2020 và 2 năm thực hiện Hiến pháp năm 2013; kết tinh trí tuệ, ý chí, nguyện vọng của toàn Đảng, toàn dân, toàn quân ta. Các văn kiện tiếp tục khẳng định, hoàn thiện quan điểm, đường lối đổi mới của Đảng ta trên cơ sở vận dụng sáng tạo, phát triển chủ nghĩa Mác - Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh và tiếp thu những kinh nghiệm quốc tế phù hợp với điều kiện nước ta; xác định mục tiêu, nhiệm vụ xây dựng, bảo vệ Tổ quốc trong giai đoạn phát triển mới đầy triển vọng và không ít khó khăn, thách thức.
Đại hội biểu thị sự thống nhất ý chí và quyết tâm sắt đá của toàn Đảng, toàn dân, toàn quân ta trong những năm tới, thực hiện bằng được mục tiêu tổng quát : "Tăng cường xây dựng Đảng trong sạch, vững mạnh, nâng cao năng lực lãnh đạo và sức chiến đấu của Đảng, xây dựng hệ thống chính trị vững mạnh. Phát huy sức mạnh toàn dân tộc và dân chủ xã hội chủ nghĩa. Đẩy mạnh toàn diện, đồng bộ công cuộc đổi mới; phát triển kinh tế nhanh, bền vững, phấn đấu sớm đưa nước ta cơ bản trở thành nước công nghiệp theo hướng hiện đại. Nâng cao đời sống vật chất và tinh thần của nhân dân. Kiên quyết, kiên trì đấu tranh bảo vệ vững chắc độc lập, chủ quyền, thống nhất, toàn vẹn lãnh thổ của Tổ quốc, bảo vệ Đảng, Nhà nước, nhân dân và chế độ xã hội chủ nghĩa. Giữ gìn hoà bình, ổn định, chủ động và tích cực hội nhập quốc tế để phát triển đất nước. Nâng cao vị thế và uy tín của Việt Nam trong khu vực và trên thế giới". Để thực hiện mục tiêu cao cả đó, Đại hội đã thảo luận và thông qua những chủ trương, quyết sách quan trọng, có giá trị định hướng và chỉ đạo sâu sắc toàn bộ quá trình triển khai tổ chức thực hiện phương hướng, nhiệm vụ phát triển đất nước nhanh, bền vững, xây dựng và bảo vệ Tổ quốc.
Nhận thức sâu sắc sứ mệnh và trọng trách trước đất nước, dân tộc, Đại hội khẳng định quyết tâm tiếp tục tăng cường xây dựng, chỉnh đốn Đảng, nâng cao bản lĩnh chính trị, năng lực trí tuệ, phẩm chất và đạo đức cách mạng, làm cho Đảng ta thật sự trong sạch, vững mạnh, củng cố vững chắc niềm tin của nhân dân đối với Đảng. Đại hội nhấn mạnh yêu cầu tăng cường sự đoàn kết, thống nhất ý chí và hành động của toàn Đảng trên cơ sở Cương lĩnh, đường lối, quan điểm, nguyên tắc của Đảng; thường xuyên bồi đắp sự gắn bó mật thiết giữa Đảng với nhân dân - những phẩm chất cao quý, tốt đẹp, cốt lõi thể hiện bản chất và sức sống của Đảng.
Tại Đại hội XII của Đảng, nhiều đồng chí trong Ban Chấp hành Trung ương, Bộ Chính trị, Ban Bí thư khoá XI còn sức khoẻ, đầy nhiệt huyết và kinh nghiệm công tác song đã gương mẫu, không ứng cử vào Ban Chấp hành Trung ương khoá XII, tạo điều kiện để trẻ hoá, bổ sung lực lượng mới vào cơ quan lãnh đạo của Đảng trong nhiệm kỳ mới. Đó là một nghĩa cử cao đẹp, đầy trách nhiệm. Đại hội đã tiến hành nghiêm túc, đúng Điều lệ Đảng, sáng suốt lựa chọn và bầu các đồng chí đủ tiêu chuẩn, xứng đáng vào Ban Chấp hành Trung ương Đảng khoá XII gồm : 180 đồng chí Uỷ viên Trung ương chính thức và 20 đồng chí Uỷ viên Trung ương dự khuyết. Đây là những đồng chí tiêu biểu cho hơn 4,5 triệu đảng viên, có đủ tiêu chuẩn về phẩm chất, năng lực, trình độ và đạo đức để gánh vác trọng trách nặng nề do Đảng và nhân dân giao phó.
Sau đây là một vài số liệu thống kê về Ban Chấp hành Trung ương Đảng khóa XII:
Ủy viên dự khuyết trẻ nhất 37 tuổi (ông Lê Quốc Phong, Bí thư Trung ương Đoàn Thanh niên Cộng sản Hồ Chí Minh).
Ủy viên chính thức trẻ nhất là ông Nguyễn Thanh Nghị (Bí thư Tỉnh ủy Kiên Giang) và ông Nguyễn Xuân Anh (Bí thư Thành ủy Đà Nẵng), cùng 40 tuổi (sinh năm 1976). Hai ông cũng là những Bí thư Tỉnh ủy trẻ nhất hiện nay.
19 người dưới 45 tuổi. Cơ cấu tuổi về cơ bản là “trẻ”: nhóm 39-49 tuổi chiếm 23,5%, nhóm 50-59 tuổi chiếm 70,5%, từ 63-70 tuổi hoàn toàn vắng bóng. Độ tuổi trung bình của Ban Chấp hành Trung ương khóa XII là 53.
Số người tái cử là 104, trong đó có 7 ủy viên Bộ Chính trị gồm: Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng, Phó Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc, các Phó Chủ tịch Quốc hội Tòng Thị Phóng và Nguyễn Thị Kim Ngân, Bộ trưởng Bộ Công an Trần Đại Quang, Trưởng ban Tuyên giáo Trung ương Đinh Thế Huynh, Chủ tịch Ủy ban Trung ương Mặt trận Tổ quốc Việt Nam Nguyễn Thiện Nhân.
4 phó thủ tướng tái cử. Trong các thành viên Chính phủ, có 4 Phó Thủ tướng trúng cử Ban Chấp hành Trung ương khóa XII là các ông: Nguyễn Xuân Phúc, Hoàng Trung Hải, Phạm Bình Minh và Vũ Đức Đam.
Trong các thành viên Chính phủ, Phó Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc (1954) được Ban Chấp hành Trung ương khóa XI giới thiệu làm Thủ tướng, thay ông Nguyễn Tấn Dũng.
6 Bộ trưởng tái cử Ban Chấp hành Trung ương khóa XII gồm: Thống đốc Ngân hàng Nhà nước Nguyễn Văn Bình (1961), Bộ trưởng Bộ Xây dựng Trịnh Đình Dũng (1956), Bộ trưởng, Chủ nhiệm Văn phòng Chính phủ Nguyễn Văn Nên (1957), Bộ trưởng Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn Cao Đức Phát (1956), Bộ trưởng Bộ Giao thông vận tải Đinh La Thăng (1960), Bộ trưởng Bộ Tài chính Đinh Tiến Dũng (1961)
Có 13 Ủy viên Ban Chấp hành Trung ương khóa XII đang nắm giữ các vị trí chủ chốt trong Quốc hội bao gồm: 3 Phó Chủ tịch Quốc hội: Uông Chu Lưu, Nguyễn Thị Kim Ngân, Tòng Thị Phóng; Tổng thư ký Nguyễn Hạnh Phúc; 4 chủ nhiệm ủy ban là ông Phùng Quốc Hiển, Phan Xuân Dũng, Nguyễn Văn Giàu và bà Trương Thị Mai.
16 ủy viên chính thức khoá trước được giới thiệu nhưng không trúng cử.
Bốn trường hợp “đặc biệt” được Trung ương đề xuất thì một người không trúng cử. Các nhân sự được đại hội giới thiệu thêm đều không trúng cử.
14 bộ trưởng không tham gia Ban chấp hành khóa XII, bao gồm: Bộ trưởng Bộ Quốc phòng Phùng Quang Thanh; Bộ trưởng Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch Hoàng Tuấn Anh; Bộ trưởng Bộ Nội vụ Nguyễn Thái Bình; Bộ trưởng Bộ Lao động - Thương binh và Xã hội Phạm Thị Hải Chuyền; Bộ trưởng Bộ Tư pháp Hà Hùng Cường; Bộ trưởng Bộ Công thương Vũ Huy Hoàng; Bộ trưởng Bộ Giáo dục và Đào tạo Phạm Vũ Luận; Bộ trưởng, Chủ nhiệm Ủy ban Dân tộc Giàng Seo Phử; Bộ trưởng Bộ Tài nguyên và Môi trường Nguyễn Minh Quang; Bộ trưởng Bộ Khoa học và Công nghệ Nguyễn Quân; Bộ trưởng Bộ Thông tin và Truyền thông Nguyễn Bắc Son; Bộ trưởng Bộ Y tế Nguyễn Thị Kim Tiến; Tổng thanh tra Chính phủ Huỳnh Phong Tranh; Bộ trưởng Kế hoạch và Đầu tư Bùi Quang Vinh.
Bộ Quốc phòng đóng góp nhiều nhân sự nhất với hơn 20 người, gồm Chủ nhiệm Tổng cục Chính trị Ngô Xuân Lịch, 2 Phó chủ nhiệm Tổng cục Chính trị Lương Cường, Nguyễn Trọng Nghĩa, Tổng tham mưu trưởng Đỗ Bá Tỵ, 5 thứ trưởng là các ông Lê Chiêm, Trần Đơn, Bế Xuân Trường, Võ Trọng Việt, Nguyễn Chí Vịnh.
Trong danh sách Ban Chấp hành trung ương còn có 7 tư lệnh quân khu, 2 chính ủy quân khu, phó chính ủy, phó tư lệnh quân khu… và Tổng giám đốc Viettel Nguyễn Mạnh Hùng.
Ngành công an góp mặt 5 đại diện, bao gồm Bộ trưởng Trần Đại Quang và 4 thứ trưởng Bùi Văn Nam, Tô Lâm, Nguyễn Văn Thành, Lê Quý Vương. Bộ trưởng Bộ Công an Trần Đại Quang (1956) được Ban Chấp hành Trung ương Khóa XI giới thiệu làm Chủ tịch Nước.
Về phía địa phương: Hà Nội có 2 ủy viên chính thức là: Bà Ngô Thị Thanh Hằng (Phó Bí thư Thường trực Thành ủy Hà Nội) và ông Nguyễn Đức Chung (Phó Bí thư, Chủ tịch Ủy ban Nhân dân thành phố Hà Nội).
Thành phố Hồ Chí Minh có 3 ủy viên chính thức là ông Võ Văn Thưởng (Phó Bí thư Thường trực Thành ủy); ông Nguyễn Thành Phong (Phó Bí thư Thành ủy, Chủ tịch Ủy ban Nhân dân thành phố) và ông Tất Thành Cang (Phó Bí thư Thành ủy).
Bên cạnh đó, 51 Bí thư Tỉnh ủy, 8 Phó Bí thư Tỉnh ủy, 4 Chủ tịch Ủy ban nhân dân tỉnh trúng cử làm Ủy viên chính thức Ban Chấp hành Trung ương khóa XII. Như vậy, trong 63 tỉnh thành, có địa phương chỉ có Phó Bí thư trúng cử, cũng có tỉnh có hai nhân sự tham gia Trung ương lần này, bởi vậy một trong hai vị trí này dự kiến sẽ được luân chuyển sau Đại hội.
Từng giữ vị trí Bí thư Trung ương Đoàn. Ngoài ông Nguyễn Đắc Vinh, Bí thư thứ nhất Trung ương Đoàn Thanh niên Cộng sản Hồ Chí Minh, nhiều ủy viên Ban Chấp hành khóa XII cũng từng kinh qua vị trí Bí thư Trung ương Đoàn. Cụ thể, nhiều vị nguyên là bí thư thứ nhất, bí thư thường trực, bí thư Trung ương Đoàn các thời kỳ. Đó là các ông: Hoàng Bình Quân, Đào Ngọc Dung, Võ Văn Thưởng, Nguyễn Thành Phong, Bùi Văn Cường, Phan Văn Mãi và các bà Trương Thị Mai, Lâm Thị Phương Thanh.
Tại hội nghị lần thứ nhất, Ban Chấp hành Trung ương khóa XII đã bầu 19 Ủy viên Bộ Chính trị gồm các đồng chí:
1. Nguyễn Phú Trọng - Tổng Bí thư
2. Trần Đại Quang - Bộ trưởng Bộ Công an
3. Nguyễn Thị Kim Ngân - Phó Chủ tịch Quốc hội
4. Ngô Xuân Lịch - Chủ nhiệm Tổng cục Chính trị
5. Tô Lâm - Thứ trưởng Bộ Công an
6. Nguyễn Xuân Phúc - Phó Thủ tướng Chính phủ
7. Nguyễn Thiện Nhân - Chủ tịch Ủy ban Trung ương Mặt trận Tổ quốc Việt Nam
8. Đinh Thế Huynh - Trưởng ban Tuyên giáo Trung ương
9. Phạm Minh Chính - Phó Trưởng Ban Tổ chức Trung ương
10. Tòng Thị Phóng - Phó Chủ tịch Quốc hội
11. Vương Đình Huệ - Trưởng Ban Kinh tế Trung ương
12. Trần Quốc Vượng - Chánh Văn phòng Trung ương Đảng
13. Phạm Bình Minh - Phó Thủ tướng Chính phủ
14. Trương Thị Mai - Chủ nhiệm Uỷ ban về các vấn đề xã hội của Quốc hội
15. Trương Hòa Bình - Chánh án Tòa án nhân dân Tối cao
16. Nguyễn Văn Bình - Thống đốc Ngân hàng Nhà nước
17. Võ Văn Thưởng - Phó Bí thư Thường trực Thành uỷ
18. Đinh La Thăng - Bộ trưởng Bộ Giao thông vận tải
19. Hoàng Trung Hải - Phó Thủ tướng Chính phủ
Ban Chấp hành Trung ương đã bầu ông Nguyễn Phú Trọng, Tổng Bí thư Ban Chấp hành Trung ương Đảng khóa XI tái cử Tổng Bí thư Ban Chấp hành Trung ương Đảng khóa XII. Ban Chấp hành Trung ương Đảng giao Bộ Chính trị phân công một số đồng chí Ủy viên Bộ Chính trị tham gia Ban Bí thư. Tại Hội nghị này, Ban Chấp hành Trung ương đã bầu 3 người vào Ban Bí thư gồm: Lương Cường; Nguyễn Văn Nên; Nguyễn Hòa Bình.
Đại hội trao cho Ban Chấp hành Trung ương Đảng khoá XII trọng trách lãnh đạo toàn Đảng, toàn dân, toàn quân thực hiện thắng lợi Nghị quyết Đại hội. Nhận rõ trách nhiệm to lớn, nặng nề song hết sức vẻ vang trước Đảng, nhân dân và đất nước, Ban Chấp hành Trung ương Đảng khoá XII đã nguyện đoàn kết một lòng, toàn tâm toàn ý phụng sự Tổ quốc, phục vụ nhân dân, không ngừng rèn luyện, nâng cao năng lực, trình độ, bản lĩnh chính trị, phẩm chất đạo đức theo tấm gương Chủ tịch Hồ Chí Minh vĩ đại, phát huy năng lực, đem hết sức mình cùng toàn Đảng, toàn dân, toàn quân thực hiện thắng lợi những mục tiêu, nhiệm vụ to lớn đã được Đại hội xác định.
Trong diễn văn bế mạc Đại hội, Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng đã nhiệt liệt hoan nghênh và chân thành cảm ơn sự tham gia nhiệt tình, trách nhiệm và những đóng góp quý báu của các cấp uỷ, tổ chức đảng, của toàn thể cán bộ, đảng viên, các đại biểu Quốc hội, Mặt trận Tổ quốc và các đoàn thể nhân dân, các vị lão thành cách mạng, các nhân sĩ, trí thức, cùng đông đảo nhân dân và chiến sĩ trên cả nước, đồng bào ta ở nước ngoài vào dự thảo các văn kiện Đại hội, góp phần quan trọng vào thành công của Đại hội. Đồng thời gửi lời cảm ơn chân thành và sâu sắc đến các chính đảng, tổ chức và bạn bè quốc tế đã gửi điện chúc mừng Đại hội, biểu thị những tình cảm hữu nghị và đoàn kết tốt đẹp đối với Đảng ta, nhân dân ta và đất nước ta.
Thành công tốt đẹp của Đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ XII của Đảng đã cổ vũ mạnh mẽ toàn Đảng, toàn dân, toàn quân ta vượt qua khó khăn, thách thức, tranh thủ cơ hội mới, phấn đấu sớm đưa nước ta cơ bản thành nước công nghiệp theo hướng hiện đại. Ngay sau Đại hội, tất cả các cấp uỷ, tổ chức đảng sẽ tập trung phổ biến, tuyên truyền sâu rộng trong toàn Đảng, toàn dân, toàn quân về kết quả Đại hội; nghiên cứu, quán triệt sâu sắc Nghị quyết và các văn kiện Đại hội; khẩn trương xây dựng, triển khai chương trình, kế hoạch hành động, khơi dậy phong trào thi đua yêu nước sâu rộng trong các tầng lớp nhân dân, đưa Nghị quyết Đại hội vào cuộc sống.
Một vài infographic về Đại hội XII của Đảng:
Nguyễn Quang Tuấn tổng hợp