Ngày 11 tháng 7 năm 2011, Thủ tướng Chính phủ đã có công văn số 1136/TTg-KGVX chính thức bổ sung Trường Đại học Vinh vào danh sách các trường đại học xây dựng thành trường đại học trọng điểm quốc gia. Đây là cơ hội để Trường Đại học Vinh phát triển xứng đáng là ngọn cờ hồng trên quê hương Xô viết đào tạo nguồn nhân lực chất lượng cao cho khu vực Bắc Trung bộ và cả nước. Được đưa vào xây dựng thành trường đại học trọng điểm quốc gia là cơ hội nhưng cũng có nhiều thách thức đối với nhà trường. Công tác học sinh, sinh viên, học viên (HSSV) cũng đòi hỏi phải có những đổi mới để đáp ứng yêu cầu trong giai đoạn mới. Sau hai năm, công tác này đã có những đổi mới và thu được những kết quả bước đầu quan trọng làm tiền đề cho những bước phát triển tiếp theo.

1. Những đổi mới trong công tác HSSV hai năm qua và kết quả đạt được
1.1. Hoàn thiện hệ thống văn bản về công tác HSSV
Hiện nay, hệ thống văn bản về công tác HSSV của nhà trường đã được xây dựng theo chuẩn quy định của Bộ Giáo dục và Đào tạo, có tính cụ thể hoá cao. Hàng năm, nhà trường thường xuyên rà soát, sửa đổi bổ sung các văn bản quy phạm pháp luật về công tác HSSV và nội quy, quy định của nhà trường để đáp ứng yêu cầu đào tạo theo hệ thống tín chỉ. Từ năm học 2011-2012, nhà trường đã phát hành cẩm nang HSSV và đưa vào sử dụng phổ biến trong toàn thể cán bộ công chức và HSSV, định kỳ bổ sung và tái bản để cập nhật các thông tin phục vụ kịp thời cho người học. Các văn bản ban hành là hành lang pháp lý cho công tác quản lý HSSV của nhà trường đi vào nề nếp và được đăng tải trong mục Văn bản trên Website của Phòng Công tác chính trị và học sinh, sinh viên để thuận tiện cho việc khai thông thông tin của nhà trường.
      1.2. Làm tốt công tác giáo dục, tuyên truyền giúp HSSV hiểu rõ trách nhiệm, nghĩa vụ, quyền lợi của HSSV trong trường đại học
 Nhà trường thường xuyên xây dựng kế hoạch và thực hiện đầy đủ các nội dung, biện pháp giáo dục tư tưởng chính trị, đạo đức lối sống cho HSSV theo quy định của Bộ Giáo dục và Đào tạo như: Tổ chức “Tuần sinh hoạt công dân - học sinh, sinh viên” vào đầu khóa học và đầu mỗi năm học; Tổ chức các buổi nói chuyện ngoại khóa, các cuộc thi tìm hiểu do nhà trường và cấp trên phát động; Tổ chức cho HSSV học tập và quán triệt Nghị quyết của Đảng; Duy trì tổ chức sinh hoạt lớp định kỳ từ ngày 01 đến ngày 10 hàng tháng… Các hoạt động trên nhằm nâng cao nhận thức của HSSV về đường lối, chủ trương của Đảng, chính sách, pháp luật của Nhà nước; Giúp cho HSSV nắm được tình hình kinh tế, chính trị, xã hội trong nước, khu vực và quốc tế; Giúp HSSV hiểu rõ quyền lợi, nghĩa vụ, ý thức trách nhiệm của công dân - HSSV thông qua việc tuyên truyền, phổ biến pháp luật, các quy chế, quy định về đào tạo, về công tác HSSV của Bộ Giáo dục và Đào tạo và của nhà trường; Đặc biệt, giúp HSSV nắm bắt được phương hướng, nhiệm vụ của năm học, hiểu rõ nhiệm vụ của người học nhằm đáp ứng được nhu cầu của xã hội.
 

Tuần sinh hoạt Công dân - HSSV năm học 2012 - 2013

1.3. Thực hiện đúng, đầy đủ, thường xuyên các chế độ chính sách đối với HSSV

Nhà trường luôn đảm bảo nguồn kinh phí và tổ chức xét cấp học bổng khuyến khích học tập cho HSSV theo đúng quy định của Bộ giáo dục và Đào tạo. Từ năm 2011 đến nay,  trường đã cấp gần 8.000 suất học bổng với trị giá gần 14 tỷ đồng cho HSSV có kết quả học tập, rèn luyện đạt loại khá trở lên. Nhà trường luôn phối hợp chặt chẽ với các cơ quan chức năng và địa phương để thực hiện đầy đủ, kịp thời các chế độ chính sách liên quan đến HSSV như: miễn giảm học phí, trợ cấp xã hội, trợ cấp ưu đãi, học bổng chính sách, vay vốn tín dụng… đúng đối tượng. Ngoài kinh phí trên, nhà trường đã tìm kiếm các nguồn học bổng tài trợ từ cá nhân, doanh nghiệp để tổ chức xét chọn và trao cho HSSV có hoàn cảnh đặc biệt khó khăn nhưng không ngừng phấn đấu vươn lên trong học tập và đạt kết quả cao, tổng số hơn 1000 suất với số tiền gần 3 tỷ đồng. Đồng thời, luôn tạo mọi điều kiện và có biện pháp cụ thể để giúp đỡ HSSV diện chính sách, HSSV có hoàn cảnh đặc biệt khó khăn; tổ chức các hoạt động làm thêm ngoài giờ cho 29 sinh viên mồ côi cả cha lẫn mẹ thuộc Câu lạc bộ “Mái ấm Trường Vinh”.

 

Giảng đường Trường Đại học Vinh

1.4. Triển khai có hiệu quả việc đánh giá, xếp loại công tác học sinh, sinh viên

  Từ năm học 2011-2012 đến nay, nhà trường đã ban hành văn bản hướng dẫn và thành lập Ban đánh giá công tác HSSV để tiến hành đánh giá, xếp loại công tác HSSV của các khoa đào tạo và Trường Trung học phổ thông Chuyên, đồng thời, cũng triển khai tự đánh giá công tác HSSV của nhà trường theo quy định của Bộ Giáo dục và Đào tạo. Việc triển khai tổ chức đánh giá đảm bảo đúng quy trình, nghiêm túc, khách quan và thông báo kết quả đánh giá, xếp loại công khai trên eOffice và Website của nhà trường để toàn thể cán bộ, công chức và HSSV trong trường biết. Đây là một công việc cần thiết giúp nhà trường nắm bắt toàn diện về công tác HSSV để lập kế hoạch, chương trình và chỉ đạo kịp thời, chính xác đối với công tác HSSV. Kết quả đánh giá, xếp loại công tác HSSV thể hiện một phần năng lực và chất lượng đào tạo của các khoa và nhà trường; là căn cứ để các khoa đề nghị nhà trường khen thưởng công tác HSSV và được sử dụng để tham khảo trong công tác kiểm định chất lượng giáo dục; là cơ sở để Hội đồng thi đua nhà trường xét, xếp loại thi đua năm học  cho tập thể, cá nhân ở các khoa đào tạo và Trường Trung học phổ thông Chuyên.

Khen thưởng sinh viên có thành tích xuất sắc trong học tập và rèn luyện toàn khóa học

1.5. Xây dựng một số mô hình hiệu quả trong công tác quản lý HSSV nội - ngoại trú, bảo đảm an ninh, trật tự trường học, giáo dục an toàn giao thông, phòng, chống tội phạm và tệ nạn xã hội

      - Mô hình phối hợp quản lý HSSV ngoại trú: Trường Đại học Vinh là đơn vị dẫn đầu trong mô hình quản lý HSSV tạm trú, luôn phối hợp chặt chẽ với công an và chính quyền các cấp để đưa ra nhiều giải pháp nhằm quản lý, giáo dục HSSV. Nhà trường đã phân công 27 cán bộ chuyên trách quản lý HSSV của trường phụ trách 69 khối, phường có HSSV tạm trú để phối hợp với Ban cán sự các khối phố kiểm tra, khảo sát, lập hồ sơ theo dõi HSSV tạm trú. Đồng thời, thành lập các tổ tự quản HSSV tại địa bàn dân cư để nắm bắt kịp thời tình hình HSSV tạm trú: Hình thành Tổ HSSV tự quản theo đơn vị khối phố, với tinh thần “3 tự chủ”: tự quản lý, tự giáo dục, tự phục vụ nhằm thu hút HSSV tham gia các hoạt động xã hội ở địa phương, xem khối phố là đơn vị cơ sở trực tiếp quản lý HSSV ngoại trú. Định kỳ, tổ chức Hội nghị về công tác an ninh trường học với công an tỉnh Nghệ An, công an thành phố Vinh, công an các phường phụ cận và lãnh đạo các phường xã, khối trưởng các khối dân phố có đông số lượng HSSV tạm trú.
        - Mô hình đảm bảo an ninh trật tự trường học: Thường xuyên làm tốt công tác tuyên truyền, giáo dục HSSV chấp hành nghiêm chỉnh pháp luật của nhà nước; chấp hành nội quy, quy định của nhà trường và các quy định của địa phương; vận động HSSV tham gia phong trào toàn dân bảo vệ an ninh tổ quốc; phòng ngừa, ngăn chặn không để HSSV liên quan đến các hoạt động vi phạm pháp luật gây ảnh hưởng đến an ninh trật tự trong nhà trường. Tăng cường phối hợp với ban bảo vệ dân phố các khối giáp ranh để tuần tra, kiểm soát địa bàn. Tổ chức, phân công để HSSV cùng tham gia bảo vệ, tuần tra canh gác nhà trường. Từ năm học 2011-2012 đến nay, nhà trường đã điều động 700 cán bộ, giảng viên và HSSV tổ chức diễn tập phòng ngừa và giải quyết gây rối an ninh trật tự trong trường học.
       - Mô hình giáo dục an toàn giao thông: Nhà trường đã phối hợp với Ban an toàn giao thông tỉnh Nghệ An tổ chức “Lễ phát động hưởng ứng Năm an toàn giao thông 2012 và đêm giao lưu văn hóa giao thông với cán bộ công chức, HSSV Trường Đại học Vinh” nhằm kêu gọi toàn thể cán bộ công chức, HSSV chấp hành Luật an toàn giao thông và gương mẫu thực hiện tham gia giao thông có văn hóa đồng thời ngăn chặn, đẩy lùi các vi phạm an toàn giao thông, góp phần thực hiện hiệu quả Năm an toàn giao thông 2012. Thành lập và thường xuyên kiện toàn để duy trì hoạt động của Ban chỉ đạo, Đội HSSV tự quản về an ninh trật tự. Có kế hoạch và tổ chức tập huấn, giáo dục pháp luật, giáo dục an toàn giao thông cho HSSV.
- Mô hình phòng chống tội phạm và tệ nạn xã hội: Nhà trường thường xuyên giáo dục cho HSSV ý thức phòng chống tội phạm, bạo lực, tệ nạn xã hội; phòng chống tác động tiêu cực của trò chơi trực tuyến và các loại phim ảnh có nội dung xấu; phòng chống ma túy trong nhà trường. Bằng nhiều biện pháp để phát hiện và xử lý kịp thời các trường hợp HSSV vi phạm pháp luật, vi phạm nội quy, quy chế học tập, rèn luyện. Năm học 2011-2012, Trường Đại học Vinh được Uỷ ban nhân dân tỉnh Nghệ An công nhận là đơn vị tiêu biểu không xảy ra vụ việc nghiêm trọng về an ninh trật tự và tệ nạn xã hội trong trường học.

Hội nghị triển khai công tác an ninh trường học năm 2012

T.S Ngũ Duy Anh - Vụ trưởng Vụ Công tác HSSV trao bằng khen của Bộ trưởng Bộ GD&ĐT cho Trường Đại học Vinh vì đã có thành tích xuất sắc trong việc thực hiện Chương trình công tác HSSV các trường đại học, cao đẳng, trung cấp chuyên nghiệp giai đoạn 2009 - 2012

2. Định hướng và giải pháp về công tác HSSV trong thời gian tới
2.1. Tiếp tục làm tốt công tác tư tưởng, giáo dục đạo đức, lối sống cho HSSV
         Tăng cường giáo dục tư tưởng chính trị, đạo đức, lối sống cho HSSV. Triển khai có hiệu quả, sáng tạo việc học tập và làm theo tư tưởng, tấm gương đạo đức, tác phong Hồ Chí Minh theo chỉ thị số 03/CT-TW ngày 14/5/2011 của Bộ Chính trị gắn với đặc thù của ngành Giáo dục. Giáo dục chuẩn mực đạo đức nghề nghiệp cho HSSV theo tư tưởng, tấm gương đạo đức, tác phong Hồ Chí Minh gắn với chuẩn đầu ra của mỗi ngành nghề đào tạo. Tiếp tục phát huy mạnh mẽ vai trò, trách nhiệm của đảng viên là HSSV nhằm tạo động lực phấn đấu trong toàn thể HSSV. Thực hiện tốt chỉ thị 34-CT/TW ngày 30/5/1998 của Bộ Chính trị  (khóa VIII) về “Tăng cường công tác chính trị tư tưởng, củng cố tổ chức đảng, đoàn thể quần chúng và công tác phát triển đảng viên trong trường học”.
2.2. Đảm bảo an ninh chính trị, trật tự an toàn xã hội trong trường học, phòng chống tội phạm, tệ nạn xã hội trong HSSV
Thông qua việc đổi mới hình thức, phương pháp và nội dung tuyên truyền, giáo dục theo hướng phát huy tính chủ động, tích cực của HSSV, đồng thời, chủ động trang bị kiến thức, kỹ năng để HSSV tự phòng tránh các vấn đề tiêu cực ngoài xã hội. Hoàn thiện cơ chế phối hợp, phân định rõ trách nhiệm của nhà trường, chính quyền và các tổ chức đoàn thể ở địa phương và gia đình HSSV trong công tác quản lý, giáo dục HSSV nội trú, ngoại trú. Triển khai thực hiện tốt Phong trào toàn dân bảo vệ an ninh tổ quốc gắn với việc thực hiện Chương trình mục tiêu quốc gia phòng chống tội phạm; Chương trình mục tiêu quốc gia phòng chống ma túy giai đoạn 2012-2016; Chương trình hành động của ngành Giáo dục về phòng chống tác hại của trò chơi trực tuyến có nội dung không lành mạnh, bạo lực giai đoạn 2011-2015 do Bộ Giáo dục và Đào tạo phát động.
2.3. Tăng cường quản lý hoạt động ngoài giờ theo hướng tăng cường hoạt động tự học của HSSV  
Tự học là hoạt động rất quan trọng đối với HSSV trong trường đại học. Đặc biệt, trong phương thức đào tạo theo hệ thống tín chỉ thì yêu cầu tự học đối với người học càng đòi hỏi ở mức độ cao hơn. Công tác quản lý HSSV ngoài giờ lên lớp phải hướng đến quản lý và tổ chức hoạt động tự học cho HSSV. Để đạt được mục tiêu này thì phải tiến hành đồng bộ các biện pháp. Trước hết phải làm chuyển biến nhận thức của HSSV về tầm quan trọng của  hoạt động tự học trong việc chiếm lĩnh kiến thức và kỹ năng nghề nghiệp; Biện pháp tiếp theo là phải có sự vào cuộc của các tổ chức đoàn thể trong đó vai trò của đoàn thanh niên, hội sinh viên và các nhóm tự quản đóng vai trò quan trọng. Đối với các HSSV ngoại trú thì cần có sự hỗ trợ, phối hợp của chủ hộ và khu dân cư trong việc động viên, giám sát việc sử dụng thời gian rỗi của HSSV. Trong nhận xét, đánh giá HSSV ngoại trú ngoài những tiêu chí như lâu nay cần phải bổ sung và nhấn mạnh đến hoạt động tự học của HSSV.
        2.4. Làm tốt công tác đánh giá, xếp loại HSSV theo tiêu chuẩn, tiêu chí đáp ứng chuẩn đầu ra của các ngành đào tạo
         Tiếp tục đảm bảo sự thống nhất trong công tác đánh giá HSSV, từng bước chuẩn hóa để thúc đẩy sự phát triển công tác HSSV góp phần nâng cao chất lượng, hiệu quả giáo dục, đào tạo. Làm tốt công tác đánh giá HSSV cũng là căn cứ để các khoa xây dựng chương trình, kế hoạch, củng cố và tăng cường công tác HSSV sau mỗi năm học. Đồng thời, thông qua kết quả đánh giá công tác HSSV để nhà trường có biện pháp chỉ đạo kịp thời về chuyên môn, nghiệp vụ và các điều kiện thiết yếu đối với công tác HSSV. Công tác đánh giá HSSV là hoạt động mang lại hiệu quả cao, tạo được phong trào thi đua giữa các đơn vị trong trường, cần được duy trì lâu dài.
        Công tác đánh giá, xếp loại sinh viên phải phù hợp với chuẩn đầu ra của các ngành đào tạo mà Nhà trường đã công bố. Trong đó cần cụ thể hóa các tiêu chuẩn, tiêu chí để đánh giá sinh viên theo chuẩn đầu ra đối với các chuẩn về phẩm chất đạo đức, chính trị, lối sống và thái độ đối với nghề nghiệp tương lai của họ.
2.5. Ứng dụng công nghệ thông tin - truyền thông trong việc lấy ý kiến của HSSV và tăng cường liên hệ giữa nhà trường với gia đình HSSV
Trong tất cả các bậc đào tạo thì mối liên hệ giữa nhà trường, gia đình và xã hội vẫn là nguyên lý giáo dục cần được tổ chức thực hiện tốt trong thực tiễn giáo dục. Ở trường đại học thì việc tăng cường vai trò của gia đình đối với HSSV trong quá trình đào tạo có những khó khăn nhất định. Tuy nhiên, công nghệ thông tin - truyền thông sẽ hỗ trợ các trường đại học khắc phục được khó khăn này. Cần khai thác Website để tạo môi trường trao đổi thông tin giữa nhà trường với HSSV và gia đình của HSSV. Bằng việc khai thác các ứng dụng trên mạng máy tính và Internet, nhất là hệ thống thư điện tử để có thể định kỳ (theo tháng, theo quý hoặc theo học kỳ) để có thể kịp thời thông báo, cập nhật cho gia đình hoặc người thân về kết quả học tập, rèn luyện của HSSV cũng như khai thông thông tin đến với gia đình người học. Đây là việc làm mà nhiều trường đại học trên thế giới đã áp dụng rất hiệu quả.
  Với các ứng dụng dưới dạng diễn đàn hoặc thăm dò ý kiến HSSV bằng các bảng hỏi điện tử thì nhà trường có thể thu nhận kịp thời và với số lượng lớn những câu trả lời của HSSV về các vấn đề cần quan tâm. Trên cơ sở xử lý kết quả trả lời của HSSV để nhà trường có thể có những biện pháp kịp thời và hiệu quả nhằm nâng cao chất lượng và hiệu quả quản lý HSSV góp phần nâng cao chất lượng đào tạo toàn diện.

Đại học Vinh - Nơi tạo dựng tương lai cho tuổi trẻ

 

4. Kết luận
         Sau hai năm Trường Đại học Vinh chính thức được đưa vào danh sách xây dựng thành trường đại học trọng điểm quốc gia, nhà trường đã có nhiều đổi mới tích cực với một số giải pháp có tính đột phá nhằm nâng cao chất lượng công tác HSSV. Nhà trường đã đưa HSSV vào vị trí trung tâm của quá trình giáo dục, đào tạo, tạo những điều kiện thuận lợi nhất có thể cho HSSV, phát huy vai trò chủ động, tự giác của HSSV trong mọi hoạt động. Những kết quả thu được rất có ý nghĩa, là nền tảng quan trọng để tạo bước chuyển biến mới trong công tác HSSV trong trường đại học trọng điểm. Để thực hiện mục tiêu này cần phải có thời gian và thực hiện đồng bộ các giải pháp để đổi mới công tác quản lý HSSV, nhất là với HSSV ngoại trú. Với những giải pháp nêu trên, Trường Đại học Vinh sẽ tạo bước chuyển biến mới tích cực hơn nữa trong công tác quản lý HSSV trong những năm tiếp theo góp phần nhanh chóng đưa Trường đại học Vinh thành trường đại học trọng điểm của cả nước.
                                                   
Lê Hằng - Minh Ngọc (Phòng CTCTHSSV)